تأثیر مکمل دهی کوتاه مدت یوبی کینون بر پاسخ ورزشی برخی از شاخص های زیست شیمیایی و نیمرخ های لیپیدی خون محیطی مردان دوچرخه سوار

دوچرخه سواری جاده به عنوان یک نوع خاصی از فعالیت استقامتی می تواند در بهبود سلامت فیزیولوژیکی و کاهش فشار موثر باشد. به طوری که، بسیاری از پزشکان دوچرخه سواری را به علت اثرات فراوانی که بر سلامتی دارد به بیماران خود تجویز می کنند. دوچرخه سواری رقابتی جاده، ورزش سنگینی است که نیازمند توان هوازی و بی هوازی است. به عبارت دیگر دوچرخه سواری در سطح رقابتی نیازمند دوچرخه سوارانی است که توانایی تولید برون ده توان نسبتا بالایی در مدت زمان کوتاه در آغاز و پایان مسابقه هستند. با این حال، فعالیت نسبتأ سنگین مانند دوچرخه سواری ممکن است از طریق افزایش فشار مکانیکی- متابولیکی موجب اختلال در تعادل زیستی سلول و در نتیجه افت ظرفیت های عملکرد یا خستگی و پیامدهای بعدی آن شود. محققین معتقدند که با استفاده از برخی مکمل های خوراکی می توان از بروز این پدیده ها جلوگیری کرده و یا دست کم به پایین ترین میزان ممکن برساند. تحقیقات متعددی و متناقضی در رابطه با مکمل های ضداکسایشی، ضدالتهابی و نیروزا از جمله یوبی کینون (کوآنزیم q10) در رشته های مختلف و در بیماران صورت پذیرفته است. با این حال، با توجه با عدم دسترسی به نتایج قطعی و تناقضات موجود، تحقیق حاضر به منظور تعیین تاثیر مکمل دهی کوتاه مدت (14 روزه) یوبی کینون بر پاسخ برخی شاخص های زیست شیمیایی و نیمرخ های لیپیدی خون محیطی مردان دوچرخه سوار متعاقب یک جلسه تمرین نسبتأ شدید انجام شد. روش شناسی: 14 مرد دوچرخه سوار داوطلب (میانگین سنی 2±1/20سال، درصد چربی 6/0±7/5% و اکسیژن مصرفی بیشینه 7/3±7/66 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه) به طور تصادفی و دوسویه کور در دو گروه مکمل کوآنزیم q10 (7 نفر) و شبه دارو (7 نفر) تقسیم شدند. سپس هریک از آزمودنی ها روزانه 5 میلی گرم کوآنزیم به ازای هر کیلوگرم ورزن بدن به مدت 14 روز متوالی (دو هفته) دریافت کردند. گروه کوآنزیم کپسول های حاوی یوبی کینون و گروه شبه دارو بسته های حاوی دکستروز را دریافت کردند. آزمودنی ها هر یک از کپسول ها را پس از صبحانه و قبل از تمرین مصرف کردند. در طول مدت دو هفته آزمودنی ها پس از دو ساعت از مصرف کپسول ها به تمرین های برنامه ریزی شده با شدت های متوسط و بالا می پرداختند. با این حال، آخرین روز از دو هفته تمرینات اردویی همراه با تمرین با شدت مسابقه ای با درک شدت بالاتر از 17 بود. خون گیری در سه مرحله: 1- حالت پایه (قبل از قرارداد مکمل و تمرین)، 2- بعد مکمل دهی و قبل تمرین، 3- بعد مکمل دهی و بعد تمرین(18 ساعت پس از آخرین جلسه ی تمرینی انجام شد. شاخص های خستگی (لاکتات)، زیست شیمیایی (کراتین کیناز تام و لاکتات دهیدروژناز سرمی)، نیمرخ های لیپیدی (تری گلیسرید، کلسترول تام، کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال، نسبت کلسترول تام/کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال و کلسترول-لیپوپروتئین کم چگال) در هر دو گروه طی این سه مرحله اندازه گیری شد. داده های حاصله به صورت میانگین و انحراف استاندارد با استفاده از آزمون های پس تعقیبی بونفرونی و تی مستقل با کمک نرم افزار spss در سطح معنی داری 05/0 بررسی شد. یافته های تحقیق: یک جلسه فعالیت هوازی شدید موجب افزایش معنی دار در شاخص های لاکتات مویرگی، کراتین کیناز تام و لاکتات دهیدروژناز سرم و کاهش در تری گلیسرید سرمی شد. از طرفی، فعالیت بر میزان کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز پایه تاثیر معنی داری داشت. در حالی که پاسخ ناشی از فعالیت شاخص های کلسترول تام، کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال، نسبت کلسترول تام/کلسترول-لیپوپروتئین پرچگال و کلسترول-لیپوپروتئین کم چگال در هر دو گروه معنی دار نبود. از طرفی، تغییرات فزاینده کراتین کیناز تام، لاکتات دهیدروژناز در گروه کوآنزیم به طور معنی داری پایین تر از گروه شبه دارو بود. با این حال، تفاوت معنی داری بین دیگر شاخص های نیمرخ لیپیدی به استثنای تری گلیسرید که در گروه کوآنزیم روند روبه کاهشی را طی می کند، وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته های این تحقیق نشان داد مکمل دهی کوتاه مدت کوآنزیم q10 (5 میلی گرم/هر کیلوگرم از وزن بدن در روز به مدت 14 روز) پس از یک جلسه تمرین فعالیت هوازی شدید باعث کاهش آثار نامطلوب برخی از شاخص های آسیب سلولی(کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز) و خستگی (لاکتات) در مردان دوچرخه سوار می شود. بنابراین، بر طبق نتایج مطالعه ی حاضر، مکمل دهی کوتاه مدت کوآنزیم q10 ممکن است میزان خستگی و آسیب سلولی را به دنبال تمرین فعالیت دوچرخه سواری کاهش دهد.